Công suất dự phòng của OPEC không được như đã từng, một diễn biến mở ra một nguy cơ lớn hơn đối với giá dầu.
Đặc tính không thay đổi của thị trường dầu là viễn cảnh gián đoạn nguồn cung không lường trước được, cho dù là từ chiến tranh, tai nạn công nghiệp, phá hoại, thiên tai hay các vấn đề hoạt động khác. Những sự cố gián đoạn này xuất phát từ một sự phiền toái đến một sự kiện gây rối lớn, tùy thuộc vào quy mô, phạm vi và thời gian gián đoạn.
OPEC thường can thiệp bằng nguồn cung bổ sung khi những sự kiện này xảy ra, nhằm bù đắp cho những thùng dầu bị mất đi. Các quốc gia thành viên IEA cũng có kho dự trữ dầu chiến lược, giúp bù cho nguồn cung bị mất, mặc dù Mỹ đang trong quá trình bán bớt dầu trong kho dự trữ của mình. Trên thực tế, Saudi Arabia là nguồn cung chính cho công suất dự phòng toàn cầu, một trong số ít các nguồn có dung lượng lớn mà có thể được tăng lên hay giảm trong một thời gian ngắn.
Mức công suất dự phòng thấp thường tương ứng với các khoảng thời gian khi giá dầu cao, trong khi điều ngược lại cũng đúng. Từ năm 2003 đến năm 2008, công suất dự phòng của OPEC dưới 2 triệu thùng/ngày, một giai đoạn chứng kiến nhu cầu tăng và giá tăng mạnh. Cuộc khủng hoảng tài chính và sự sụp đổ của giá dầu buộc OPEC phải cắt giảm, bổ sung công suất dự phòng lên hơn 4 triệu thùng/ngày.
Năm 2014-2016 là khác thường bởi vì OPEC quyết định không mang dầu ra khỏi thị trường, mà duy trì sản lượng cao (và công suất dự phòng thấp) khi đối mặt với cung vượt cầu. Và không phải ngẫu nhiên, giá dầu đã lao dốc.
Việc cắt giảm sản lượng của các nước trong và ngoài OPEC vào đầu năm 2017 đã khôi phục công suất dự phòng trở lại 2 triệu thùng/ngày. Nhưng một năm rưỡi kể từ sau khi cắt giảm, tăng trưởng nhu cầu đã rút bớt lượng cung thừa. Dầu tồn kho biến mất và dựa trên xu hướng hiện tại, tình trạng hụt cung sẽ tiếp tục rút bớt chúng. Thị trường đang thắt chặt một lần nữa, và vòng đệm của công suất dự phòng thấp ở mức khoảng 2 triệu thùng/ngày.
Quan trọng hơn, quy mô công suất dự phòng của OPEC đã không thay đổi nhiều theo thời gian trên cơ sở tuyệt đối ngay cả khi quy mô thị trường đã tăng lên. Trong năm 2006, nhu cầu dầu là khoảng 85 triệu thùng/ngày, với công suất dự phòng khoảng 2 triệu thùng/ngày. Hiện nay, công suất dự phòng cũng vào khoảng 2 triệu thùng/ngày, nhưng thị trường dầu hiện nay lớn hơn 15 triệu thùng/ngày so với năm 2006. Điều đó có nghĩa là công suất dự trữ của OPEC tiếp tục thu hẹp theo tỷ lệ nguồn cung toàn cầu theo thời gian, nếu không bổ sung thêm nguồn dầu khai thác.
Khi OPEC dần dần ngưng thỏa thuận hạn chế sản xuất hiện tại của mình và tăng cường sản lượng, như dự kiến vào một thời điểm nào đó trong năm tới hay khoảng thời gian ấy, thì công suất dự phòng sẽ giảm trở lại. EIA dự báo công suất dự phòng sẽ giảm xuống chỉ còn 1,24 triệu thùng/ngày vào quý 3 năm 2019.
Công suất dự phòng thấp có nghĩa là ngay cả những gián đoạn nguồn cung nhỏ cũng có thể có tác động lớn đến giá dầu trong khi một sự gián đoạn lớn có thể khiến giá tăng đột biến. Với sản lượng của Venezuela đang giảm nhanh chóng, và khả năng gián đoạn luôn hiện diện ở Iran, Libya và Nigeria, có rất nhiều nguy cơ sắp xảy đến.
Tuần trước, Bộ trưởng dầu mỏ Saudi Khalid al-Falih cảnh báo về mối đe dọa của công suất dự phòng thấp. Ông nói rằng các quốc gia khác phải hỗ trợ vì Saudi không còn có thể làm điều đó một mình. “Vương quốc này không thể chịu gánh nặng một mình. Chúng tôi hy vọng các nước khác hợp tác với chúng tôi để san sẻ gánh nặng mà Saudi phải chống đỡ thay mặt cho ngành dầu khí”, ông nói.
Ông cũng lưu ý rằng một lý lẽ biện minh cho việc duy trì việc cắt giảm hiện tại sẽ kích thích đầu tư vào công suất mới, có khả năng là do Saudi Arabia không thể duy trì được 1,5-2,0 triệu thùng công suất dự phòng một ngày một cách vô thời hạn.
Nhìn theo một hướng, nhận xét của ông dường như là một nỗ lực để thay đổi các điều kiện đã được chấp nhận để bàn về thỏa thuận hiện tại, chuyển trọng tâm từ mức trung bình 5 năm cho hàng tồn kho như là cơ sở cho những cắt giảm OPEC/ngoài OPEC, sang một số chỉ số mơ hồ hơn về khoản đầu tư mới cần thiết.
Một lưu ý về đá phiến của Mỹ, thường được so sánh như là “công suất dự phòng phụ thêm” bởi vì khả năng của các công ty khai thác đá phiến để mang lại nguồn cung mới một cách nhanh chóng. Trong khi bản chất bắt đầu và kết thúc trong nhanh chóng của đá phiến làm cho nó thích nghi với sự biến đổi giá, thì việc sử dụng biệt danh “công suất dự phòng” cho đá phiến làm thiếu điểm này. Các công ty khai thác đá phiến đưa ra quyết định riêng dựa trên quyền lợi tài chính của chính công ty, không phải vì nhu cầu thị trường lớn hơn. Hơn nữa, các công ty đá phiến không thể và sẽ không bao giờ hành động đồng loạt. Theo nghĩa này, đá phiến Mỹ không bao giờ có công suất dự phòng phụ thêm, hay có thể can thiệp vào để bù đắp một số nguồn cung bị mất ở những nơi khác trên thế giới.
Tuy nhiên, cũng có thể đá phiến Mỹ phát triển quá nhanh đến mức thị trường vẫn được cung cấp tốt trong vài năm tới, như IEA đã dự đoán trước đó, làm hạn chế giá mặc dù công suất dự trữ thấp. Nhưng nếu đá phiến Mỹ giảm – và tình trạng tắc nghẽn có thể làm chậm tốc độ tăng trưởng – thì thị trường có thể sẽ bị thắt chặt trong năm tới, thậm chí có thể thiếu hụt nguồn cung, trong khi cũng phải chịu mức công suất dự trữ thấp.
Mặt khác, nếu OPEC giữ lại các giới hạn sản xuất hiện tại, điều này có thể bảo tồn công suất dự phòng khoảng 2 triệu thùng/ngày, thị trường dầu sẽ thắt chặt khi cầu vượt quá cung.
Nguồn tin: xangdau.net
Trả lời