Trong những bình luận gần đây của Thái tử Saudi Mohammed bin Salman rằng OPEC đang đàm phán với Nga để mở rộng sự hợp tác hiện tại giữa hai quốc gia trong một hoặc hai thập kỉ nữa, ngay lập tức người ta liên tưởng ngay đến câu nói nổi tiếng của nhân vật Buzz Lightyear trong bộ phim hoạt hình nổi tiếng Toy Story: “Đi tới vô cực… và xa hơn nữa!”
Trước đó, trong một bài báo cách đây gần một năm của Liam Denning trên Bloomberg, ông cũng vay mượn cụm từ đó.
Trong phần kết luận của một ý kiến được xuất bản vào ngày 8 tháng 5, ông nói: “Trong một thị trường năng lượng đang thay đổi theo những cách cơ bản, mặc dù, các quốc gia này chủ yếu đang cố gắng ngăn chặn thủy triều. Nếu cắt giảm là chiến lược duy nhất của họ, thì họ phải duy trì chúng không chỉ cho bây giờ mà tốt hơn nữa – có thể đến vô cùng. “
Denning đã viết vào thời điểm mà rất ít người trên thị trường tin rằng OPEC và các nước ngoài OPEC sẽ thành công trong nỗ lực khôi phục sự ổn định và hỗ trợ giá dầu. Rất ít người tin rằng OPEC sẽ đạt được thoả thuận với các nhà sản xuất khác để mở rộng thỏa thuận cắt giảm khoảng 1,8 triệu thùng mỗi ngày từ nguồn cung toàn cầu thêm sáu tháng nữa kể từ ngày hết hạn vào tháng 12 năm 2017.
Trong một sự kiện đáng ngạc nhiên, OPEC và các đồng minh đã thành công trong việc hạ bớt lượng hàng tồn kho của OPEC khoảng từ mức cao hơn 340 triệu thùng so với mức bình quân 5 năm xuống còn dưới 50 triệu thùng trong vòng chưa đầy một năm.
Hơn nữa, hiệp ước này đã được kéo dài thêm sáu tháng cho đến tháng 6 và gần như chắc chắn rằng tất cả các nhà sản xuất tham gia thỏa thuận sẽ kéo dài cho đến cuối năm 2018 và có thể sau đó.
Vậy điều gì đã xảy ra? Và liệu sự hợp tác giữa OPEC và ngoài OPEC sẽ diễn ra sau năm 2018 và có thể là “vô cực và xa hơn?”
Lý do hiển nhiên và rõ ràng nhất cho nguyên nhân tại sao thỏa thuận này thành công là những nỗ lực của Saudi Arabia để làm cho nó thành công.
Thỏa thuận này là một thỏa thuận của 24 quốc gia, không chỉ Saudi Arabia, mặc dù trọng lượng của quốc gia này trong hiệp định là không nước nào có thể so sánh bằng.”
Đây là nước đã cam kết sẽ cắt giảm nhiều nhất theo thỏa thuận – khoảng hơn 500.000 thùng mỗi ngày.
Đó là quốc gia đã cắt giảm vượt mức cam kết nhiều nhất trong thỏa thuận so với các nhà sản xuất, bao gồm Nga. Nhưng điều đó diễn ra với một cái giá không nhỏ với Saudi Arabia.
Thị phần của Saudi ở Trung Quốc gần như đi ngang trong năm ngoái, trong khi những nước khác như Nga tăng xuất khẩu sang Trung Quốc đáng kể.
Saudi Arabia cũng giảm lượng xuất khẩu đến Mỹ xuống mức thấp trong lịch sử hồi năm ngoái để làm giảm trữ lượng dầu tại đó vì Mỹ là nước có lượng tồn kho lớn nhất và chiếm đến 75% tổng lượng dự trử dầu và các sản phẩm của OECD.
Saudi Arabia là nhà lãnh đạo thực tế của OPEC và nếu Vương quốc này kiểm soát thị trường và tổ chức tốt, thì mọi thứ sẽ đi vào vị trí tự nhiên của nó.
Điều này không đánh giá thấp trọng lượng của Nga trong hiệp định này hoặc trên thị trường, nhưng vai trò của Saudi Arabia là quan trọng vì nước này là nước xuất khẩu dầu lớn nhất trên thế giới.
Điều này không có nghĩa là các nước OPEC khác không quan trọng. Tuy nhiên có một quy tắt được thiết lập trên thị trường chính là khi giá dầu giảm, OPEC là OPEC vì nỗ lực tập thể là cần thiệt để hỗ trợ giá, nhưng khi giá dầu tăng, OPEC là Saudi Arabia vì nó là nước duy nhất có công suất khai thác dự phòng đáng kể có thể ảnh hưởng đến giá cả.
Vì vậy, hồi năm 2014 khi Saudi Arabia quyết định không phải để làm bất cứ điều gì và thả nổi thị trường, thị trường đã đi vào hỗn loạn. Và khi Saudi Arabia chỉ tìm kiếm mục tiêu và tăng sản lượng và công suất giai đoạn cuối năm 2014 đến cuối năm 2016 để có thêm thị phần, thị trường đã bị tràn ngập dầu mỏ.
Thật khó để bất kỳ quốc gia hoặc nhà sản xuất nào cạnh tranh với Saudi Arabia với trữ lượng khổng lồ và chi phí sản xuất thấp nhất cho mỗi thùng dầu.
Tất nhiên, không chỉ Saudi Arabia tăng sản xuất vào thời điểm đó mà còn có Iraq, UAE, Iran và một số khác cũng đã làm điều tương tự và hàng tồn kho trên toàn cầu đã được chứa đầy dầu OPEC giá rẻ.
Một cách rõ ràng, khi Riyadh quyết định đặt thị trường theo thứ tự, nước này đã làm được. Bảy tháng qua cho thấy Riyadh có thể làm gì để cứu thị trường. Nhưng Saudi Arabia không thể làm mọi thứ một mình. Nga có ảnh hưởng chính trị đối với nhiều nhà sản xuất như Azerbaijan, Kazakhstan và Iran. Sự hiện diện của Nga đã làm cho nhiều nước cam kết với thỏa thuận.
Để thỏa thuận thành công, sự hiện diện của Saudi Arabia và Nga cần phải tiếp tục. Và với thành công của thỏa thuận cho đến nay, các nhà sản xuất đang có thu nhập tốt hơn rất vui khi gia hạn nó. Bây giờ, liệu hợp tác này sẽ kéo dài trong một khoảng thời gian “rất dài” hay không và hoàn thành được mục tiêu của nó? Điều này dựa trên các yếu tố khác.
Thỏa thuận ban đầu có một điều khoản đặc biệt để giảm lượng tồn kho toàn cầu và kéo giá cả lên đến một mức đủ để kích thích đầu tư vào ngành công nghiệp này. Cần có một khuôn khổ mới nếu nó được kéo dài nhiều thập kỷ.
Thỏa thuận này không chỉ dừng lại ở việc giảm sản xuất khi giá dầu thấp mà nên xem xét các cơ chế sản xuất linh hoạt hơn để cho phép các nhà sản xuất tăng sản lượng khi giá dầu tăng cao và do đó có thể đe dọa sự ổn định của thị trường.
Sự hợp tác giữa OPEC và các nước không thuộc OPEC nên mở rộng sang các lĩnh vực như liên doanh và đầu tư để tạo ra quan hệ đối tác thực sự.
Mục tiêu sản xuất của tất cả các nước OPEC (bao gồm Iraq có các mục tiêu rất tham vọng) phải phù hợp với các mục tiêu của thỏa thuận. Và cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, việc chỉ tập trung vào tồn kho không phải là thước đo duy nhất để đo lường sự thành công. Thỏa thuận sẽ tập trung vào việc thúc đẩy nhu cầu và nguồn cung và duy trì GDP toàn cầu khỏe mạnh thông qua chi phí năng lượng hợp lý cho các quốc gia tiêu thụ.
Hiện tại, bất chấp khung thời gian của thỏa thuận, điều chúng ta sẽ thấy chính là nếu Nga và OPEC đồng ý hợp tác lâu dài thì một thể chế mới sẽ hình thành trật tự thế giới, và tổ chức đó sẽ là một “Siêu OPEC”.
Nguồn: xangdau.net/Arab News
Trả lời