Giá dầu đã tăng mạnh sau khi Tổng thống Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran. Vậy điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Trump đã không đưa ra bất kỳ sự biện hộ mới nào về việc Iran đang vi phạm hiệp ước hạt nhân như thế nào – dù IAEA đã xác nhận hôm 9 tháng 5 rằng Iran đang tuân thủ các cam kết hạt nhân của mình – và cũng không đưa ra kế hoạch B hay thậm chí là một chiến lược nhất quán về những gì xảy ra tiếp theo. Hiện tại, Washington đang theo đuổi cuộc đối đầu với Iran và hy vọng rằng “áp lực tối đa” sẽ buộc Iran không chỉ từ bỏ bất kỳ ý nghĩ nào về chương trình vũ khí hạt nhân mà còn đồng ý nhượng bộ về một loạt các vấn đề phi hạt nhân. Nếu lịch sử dẫn đường thì có rất ít khả năng xảy ra điều này, vì vậy chúng ta hiện đang trong quá trình diễn biến của sự đối đầu leo thang.
Mỹ sẽ tái áp đặt tất cả các biện pháp trừng phạt liên quan đến hạt nhân lên Iran, điều này có thể bắt đầu làm gián đoạn dòng dầu từ nước này. Sẽ có một khoảng thời gian 90 ngày và 180 ngày trước khi lệnh trừng phạt thực sự bắt đầu có hiệu lực, nghĩa là hạn chót vào đầu tháng Mười Một. Tuy nhiên, có rất nhiều sự bất đồng và không chắc chắn về mức độ ảnh hưởng cuộc đối đầu của Mỹ nghiêm trọng và nhanh đến mức nào.
Mỹ sẽ không có đồng minh trong việc làm gián đoạn 1 triệu thùng dầu xuất khẩu của Iran mỗi ngày trước thỏa thuận năm 2015. EU, Trung Quốc và Nga cho biết họ đang tuân thủ thỏa thuận này. Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt của Mỹ sẽ bao trùm lên các công ty tư nhân từ những quốc gia đó, điều này có thể cản trở họ làm ăn với Iran. EU đã tuyên bố sẽ bảo vệ các công ty của mình và thậm chí có thể theo đuổi việc trả đũa thương mại nếu Bộ tài chính Mỹ chuyển sang trừng phạt các công ty châu Âu. Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt của Mỹ hầu như chắc chắn sẽ ngăn cản vốn đầu tư quy mô lớn vào lĩnh vực dầu khí của Iran trong nhiều năm tới.
“Vì Tổng thống Trump không đưa ra một giải pháp thay thế để cải thiện thỏa thuận Iran – và thay vào đó nhấn mạnh sự cần thiết của một” thỏa thuận tốt hơn “- nên các biện pháp trừng phạt trở lại của Mỹ có thể sẽ làm gia tăng căng thẳng ở cả hai bờ Đại Tây Dương khi EU hướng tới một hành động thăng bằng khó khăn giữa các cam kết JCPOA với việc bảo vệ các công ty của mình, ”Barclays nói trong một lưu ý.
Câu hỏi lớn tại thời điểm này là các biện pháp trừng phạt đơn phương từ Mỹ sẽ gây cản trở thế nào cho dầu của Iran. Mỹ đã khuyên các nước khác “giảm đáng kể” việc mua dầu của họ từ Iran. Về lý thuyết, một số quốc gia có thể được miễn trừ khỏi các biện pháp trừng phạt nếu họ giảm mua dầu từ Iran xuống một số lượng không đáng kể. Giảm 20% là một mức quy định không chính thức trong thời kỳ Obama.
EU gần như sẽ không hợp tác với Trump như đã từng có với chính quyền Obama. EU về cơ bản đã cắt giảm nhập khẩu dầu từ Iran về 0 trong đợt đầu tiên, một kịch bản có thể sẽ không được lặp lại vì EU ủng hộ thỏa thuận hạt nhân.
Trong số 1 triệu thùng dầu Iran bị loại bỏ mỗi ngày trước khi chưa có lệnh trừng phạt vào năm 2016, gần một nửa trong số này là do lệnh cấm nhập khẩu của EU. Điều này dường như sẽ không xảy ra trong lần này khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận một cách đơn phương và đi ngược với mong muốn của hầu hết các quốc gia khác. Trong khi đó, Ảrập Xêút đã phát tín hiệu sẵn sàng bù đắp cho nguồn cung bị gián đoạn liên quan đến lệnh trừng phạt Iran, ”Commerzbank cho biết trong một nghiên cứu. Cả IEA và Saudi Arabia đều đưa ra tuyên bố rằng họ sẽ theo dõi tình trạng của thị trường dầu mỏ và sẽ can thiệp trong tình trạng thiếu hụt nguồn cung.
Barclays cũng dự đoán ảnh hưởng sẽ không đáng kể đến thị trường dầu. Ngân hàng này đã hạ dự báo sản lượng của Iran khoảng 150.000 thùng/ngày vào năm 2019, một khối lượng sẽ được bù đắp bởi các chuyến hàng nhiều hơn từ Saudi Arabia.
Nhiều thứ phụ thuộc vào những gì Iran sẽ làm tiếp theo. Một phản ứng im lặng từ Iran sẽ khiến Mỹ trở thành kẻ xâm lược, cho phép Iran có thêm quyền rộng rãi để tránh việc thực thi của Mỹ. “Quan trọng là, sự tuân thủ của Iran với giao ước JCPOA có thể giúp họ tìm ra tuyến đường thay thế để xuất khẩu dầu thô sang các thị trường quốc tế,” Barclays nói.
Argus Media chỉ ra rằng khoảng 70% xuất khẩu dầu của Iran đã đi đến châu Á theo các hợp đồng hàng năm, có nghĩa là “việc cắt giảm đáng kể đối với hàng nhập khẩu sẽ khó có thể xảy ra cho đến đầu năm tới.”
Tuy nhiên, Iran sẽ cảm nhận được thiệt hại từ các lệnh trừng phạt của Mỹ, ngay cả khi không có sự đồng tình từ các đối tác quốc tế khác. “Mối quan tâm lớn ở Tehran không phải là khối lượng dầu thô mà nó có thể bán được – bất luận dù là trong ngắn tới trung hạn – mà là việc chuyển các khoản thanh toán cho những khối lượng dầu đó”, theo Argus Media.
Hơn nữa, sự gia tăng nguồn cung từ Saudi để bù đắp cho sự sụt giảm từ Iran cũng sẽ làm cho công suất dự phòng thu hẹp. Goldman Sachs đã viết trong một lưu ý: “Điều này để lại nguy cơ cho dự báo giá dầu Brent 82.5 USD/thùng vào mùa hè của chúng tôi”. Goldman cho biết có khả năng Iran mất 500.000 thùng/ngày vào cuối năm, điều này sẽ đẩy giá dầu tăng thêm hơn 6 USD/thùng.
Nguồn tin: xangdau.net
Trả lời